Ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, czyli angina, to częsta dolegliwość, która kojarzona jest ze szczególnie dokuczliwymi objawami. Choć może wydawać się błahym problemem, nieprawidłowo leczona, może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie ucha środkowego, zatok, a nawet mięśnia sercowego. Kluczem do skutecznego leczenia jest szybko postawiona, prawidłowa diagnoza. Sprawdź, dlaczego to takie ważne!
Angina to choroba dotykająca zarówno dzieci, jak i dorosłych. Choć kojarzona głównie z chłodniejszymi miesiącami, angina może zaatakować o każdej porze roku. Jej charakterystycznym objawem jest silny ból gardła, który utrudnia przełykanie, a nawet mówienie. Często towarzyszy mu gorączka, ból głowy, powiększenie węzłów chłonnych i ogólne osłabienie. W jaki sposób można rozpoznać anginę, co ją powoduje, jak leczy się tę chorobę i na co trzeba zwrócić szczególną uwagę?
Objawy anginy – jak rozpoznać tę chorobę?
Angina objawia się przede wszystkim silnym bólem gardła, który utrudnia przełykanie, może także promieniować do ucha. Ból gardła zazwyczaj towarzyszy gorączce, dreszczom i bólom głowy. Zwykle pojawia się także powiększenie i ból węzłów chłonnych. Migdałki podniebienne są zaczerwienione, obrzęknięte, a na ich powierzchni może pojawić się biały, ropny nalot.
W niektórych przypadkach anginie towarzyszą także objawy z przewodu pokarmowego – bóle brzucha, nudności i wymioty. U małych dzieci mogą wystąpić również biegunki. Dodatkowo pacjenci często skarżą się na ogólne osłabienie, zmęczenie i brak apetytu.
Jakie są główne przyczyny anginy i co je różni?
Istnieją dwa główne rodzaje anginy: bakteryjna i wirusowa. Angina bakteryjna jest wywoływana przez bakterie, najczęściej paciorkowca ropotwórczego (Streptococcus pyogenes). Angina wirusowa jest natomiast spowodowana infekcją wirusową różnego pochodzenia.
Rozróżnienie anginy bakteryjnej od wirusowej bywa trudne, jednak istnieją pewne wskazówki, które mogą pomóc w diagnozie. Angina bakteryjna zazwyczaj objawia się bardziej nasilonymi objawami, takimi jak wysoka gorączka, dreszcze i znaczne powiększenie węzłów chłonnych. W przypadku anginy wirusowej objawy są zazwyczaj łagodniejsze i często towarzyszą im inne dolegliwości typowe dla infekcji wirusowej, takie jak katar, kaszel czy chrypka.
W przypadku osób dorosłych zdecydowanie najczęstszą przyczyną anginy są infekcje wirusowe, natomiast angina u dziecka nieco częściej niż w starszych grupach wiekowych ma podłoże bakteryjne. W celu ustalenia przyczyny anginy lekarz przeprowadza badanie przedmiotowe, ocenia objawy, zbiera wywiad i może zlecić dodatkowe badania.
Jak diagnozuje się anginę?
Rozpoznanie anginy opiera się na badaniu lekarskim i ocenie objawów klinicznych. W przypadku podejrzenia anginy bakteryjnej lekarz może zlecić posiew wymazu z gardła lub szybki test na obecność antygenu Streptococcus pyogenes. Szybkie testy antygenowe są wygodne w użyciu, a ich wynik można uzyskać już po kilku minutach. Badanie to wykrywa obecność specyficznych białek na powierzchni bakterii.
Z kolei posiew, choć wymaga więcej czasu, pozwala na identyfikację bakterii i oznaczenie jej lekowrażliwości, co jest niezbędne do doboru skutecznego antybiotyku. W niektórych przypadkach, gdy diagnoza jest niepewna, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak morfologia krwi z rozmazem.
Antybiotykoterapia w anginie – o czym musisz wiedzieć?
Antybiotyki są skuteczne tylko w leczeniu anginy bakteryjnej. W przypadku anginy wirusowej antybiotyki nie działają i ich stosowanie jest niewskazane. Ważne jest, aby bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarza i nie przerywać antybiotykoterapii przedwcześnie, nawet jeśli poczujemy się lepiej. Zbyt wczesne zaprzestanie leczenia może spowodować nawrót choroby lub wykształcenie oporności bakterii na antybiotyk. Należy również pamiętać o przyjmowaniu antybiotyku w odpowiednich dawkach i o wyznaczonych porach.
Należy pamiętać, że nadużywanie antybiotyków to poważny problem współczesnej medycyny. Długotrwałe i częste stosowanie tej grupy leków, szczególnie bez wskazań lekarskich, prowadzi do narastania oporności bakterii. W rezultacie, gdy antybiotyk będzie naprawdę potrzebny, może okazać się nieskuteczny, co może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, a nawet życia pacjenta.
Oporność na antybiotyki to problem globalny, który dotyczy wszystkich krajów i wymaga współpracy międzynarodowej w celu jego rozwiązania. Niezwykle ważne jest też zwiększanie świadomości pacjentów i informowanie ich o odpowiedzialności związanej ze stosowaniem antybiotyków.
Powikłania po anginie – czy są groźne?
Nieleczona lub nieprawidłowo leczona angina bakteryjna może prowadzić do poważnych powikłań. Jednym z nich jest ostre zapalenie ucha środkowego, szczególnie częste u dzieci. Nieleczona angina może również prowadzić do zapalenia zatok, ropnia okołomigdałkowego, zapalenia krtani, zapalenia oskrzeli, czy nawet uszkodzenia stawów.
W skrajnych przypadkach powikłania mogą być niezwykle groźne – jak np. gorączka reumatyczna, kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie opon mózgowych, zapalenie płuc, czy zapalenie mięśnia sercowego. Dlatego tak ważne jest, aby nie lekceważyć anginy i wdrożyć skuteczne leczenie jak najszybciej, szczególnie w przypadku dzieci, osób starszych i osób z obniżoną odpornością.
Angina w grupach szczególnego ryzyka – kiedy może być groźna?
Jednym ze stanów, który wymaga szczególnej uwagi podczas leczenia anginy, jest ciąża. Choroba może stanowić zagrożenie zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Nieleczona angina bakteryjna może prowadzić do komplikacji i uszkodzeń płodu. Dlatego tak ważne jest, aby kobiety w ciąży, które zauważą u siebie objawy anginy, jak najszybciej zgłosiły się do lekarza. W przypadku anginy bakteryjnej konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii, która będzie bezpieczna zarówno dla matki, jak i dla dziecka.
Osoby starsze także są bardziej narażone na powikłania po anginie. Dzieje się tak ze względu na naturalne osłabienie układu odpornościowego związane z wiekiem. Dlatego w przypadku ostrego bólu gardła seniorzy powinni jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Kolejną grupą ryzyka są osoby cierpiące na choroby przewlekłe np. cukrzycę. Ze względu na obciążenie organizmu i często gorszą odporność, tacy pacjenci są bardziej narażeni na wystąpienie groźnych powikłań anginy.
Angina u dzieci – dlaczego jest potencjalnie bardziej niebezpieczna niż u dorosłych?
Dzieci, zwłaszcza te w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, mają jeszcze niedojrzały układ odpornościowy, co sprawia, że są bardziej podatne na infekcje, w tym anginę.
Bardzo ważny jest też fakt, że u dzieci trąbka słuchowa, łącząca gardło z uchem środkowym, jest krótsza i bardziej pozioma niż u dorosłych. To ułatwia bakteriom przedostanie się z gardła do ucha środkowego i wywołanie zapalenia, które jest częstym powikłaniem anginy u dzieci. U najmłodszych rośnie także ryzyko odwodnienia spowodowanego gorączką i trudnościami z połykaniem. Dlatego bardzo ważne jest monitorowanie ilości przyjmowanych przez dziecko płynów.
Nieleczona angina bakteryjna u dzieci niesie ze sobą większe ryzyko poważnych powikłań, takich jak gorączka reumatyczna, która może uszkodzić serce, stawy i nerki. Dlatego tak ważne jest, aby w przypadku podejrzenia anginy u dziecka, jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia pozwolą uniknąć poważnych powikłań i ułatwią dziecku szybki powrót do zdrowia.
Bibliografia:
- Rzepka A, Mania A. Analiza obrazu klinicznego infekcji dróg oddechowych u pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej. Pediatria i Medycyna Rodzinna 2020;16(4):382–8.
- Jurkiewicz D, Zielnik-Jurkiewicz B. Zastosowanie doustnych preparatów immunomodulujących pochodzenia bakteryjnego w profilaktyce zakażeń dróg oddechowych. Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny 2016;5(2):21–5.
- Kutera-Chrobok K, Klekotka RB, Symela-Kaspera J, Ślaska-Kaspera A, Dziubdziela W, Markowski J. Rola badań mikrobiologicznych w bakteryjnych zakażeniach górnych dróg oddechowych. Polish Otorhinolaryngology Review 2021;10(3):13–8.
- Dziekiewicz M, Radzikowski A. Angina paciorkowcowa – zasady diagnostyki i leczenia. Pediatria i Medycyna Rodzinna 2016;12(2):141–9.
(artykuł sponsorowany)
